كمبود و پراكندگي داده ها يكي از مشكلات اساسي بر آورد خطر زمين لرزه نه تنها در كشور ما بلكه در بيشتر نقاط لرزه خيز جهان است. از اوايل سده بيستم با توسعه تجهيزات اندازه گيري جنبش زمين، داده هاي
گسله‌ی شمال تبريز، يك ساختار با روند شمال باختري- جنوب خاوري است كه شامل شواهدي از جابجايي‌هاي راستالغز راست‌گرد و جابجايي قائم به همراه بالا آمدگي بخش شمالي است كه بر روي عكس‌هاي هوايي به خوبي قابل مشاهده است (بربريان و قرشي، 1366؛ Berberian and Arshadi, 1976; Berberian, 1997) (شکل 4-24). درازاي میانگین گسله‌ی شمال تبریز نزديك به 150 كيلومتر (e.g. Hessami et al. 2003) است. اين گسله به سمت شمال باختر با پهنه‌اي از گسله‌هاي معكوس كه روند آن‌ها در ناحيه شمال درياچه‌ی اروميه باختر جنوب باختر (گسله‌هاي صوفيان و تسوج) مي‌شود و با پهنه‌ی ديگري از گسله‌هاي معكوس در جنوب خاور كه روند آن‌ها رو به خاور شمال خاور مي‌چرخد (گسله‌هاي جنوب و شمال بزگوش، دوزدوزان و جنوب سراب)، مستهلك مي‌شود (سلیمانی آزاد و همکاران، 1388؛ Berberian and Yeats, 1999; Solaymani Azad, 2009). گسله‌ی شمال تبريز در نخستين گزارش‌هاي لرزه‌زمين‌ساختي منتشر شده به عنوان يك گسله‌ی معكوس پرشيب معرفي گرديد (Berberian and Arshadi, 1976). با اين وجود ايشان بر پايه‌ی بررسي عكس‌هاي هوايي، به شواهدي مبني بر جابجايي راستالغز راست‌گرد در طول اين گسله، اشاره كردند. پس از جابجايي راست‌گرد آبراهه‌ها و ديگر پدیده‌های ريخت‌شناختي كواترنري در راستاي اين گسله، توسط پژوهشگران ديگري با شواهد قوي‌تر بر روي زمين مستند گرديد (کاراخانیان وهمكاران، 1375؛ Hessami et al. 2003; Karakhanian et al. 2004; Solaymani Azad, 2009)، (شکل های 4-25 و 4-26) (جدول 4-2).
شكل 4-24- نقشه لرزه زمين ساختي از پهنه ي گسلي شمال تبريز و سامانه گسلي بزگوش در گستره خاوري درياچه اروميه
شکل 4-25- جابجاشدگی راست‌گرد کانال رودخانه‌ای در امتداد گسله‌ی شمال تبریز. a) تصویر ماهواره‌ای Google Earth از گسله‌ی شمال تبریز در ناحیه‌ی روستای خواجه‌مرجان و روستای چله‌خانه (گسله‌ی شمال تبریز در امتداد دو فلش سفید رنگ به وضوح دیده می‌شود. b) تصویر ماهواره‌ای IRS در نمایی نزدیک‌تر از گسله‌ی شمال تبریز در باختر روستای خواجه‌مرجان. c) جابجاشدگی راست‌گرد به میزان حدود 140 متر و ایجاد پشته‌ی فشاری در مسیر کانال در باختر روستای خواجه‌مرجان (فتحیان بانه، 1389).
