مدل سازی فروكاهی افراز برخی گسله های جنبای ايران
مجری طرح: دکتر محمد رضا قاسمی
سال: 1399
استفاده از ریخت شناسی و هندسه افراز گسله های جنبا برای تعیین سن آخرین فعالیت لرزه ای آنها ابزاری سودمند برای ارزیابی دوره بازگشت زمین لرزه بر روی گسله ها و تعیین خطر لرزه ای هر گستره است. این روش، دشواری روش های زمان بر و پرهزینه تعیین سن مطلق برای دیرینه لرزه شناسی را ندارد و با برداشت دقیق نیمرخ افراز گسله به کمک جی پی اس کینماتیک و بازسازی افراز به کمک مدلسازی عددی امکان پذیر می شود. این پژوهش با بررسی ادبیات روش تعیین سن رویدادهای لرزهای با استفاده از فروکاهی افراز گسله های جنبا، تلاش کرده است آن را برای اولین بار در مورد چند افراز گسله در ایران به کار ببندد و مورد آزمون قرار دهد. برای این کار ما افراز گسلش زمین لرزه های 1309 خورشیدی سلماس، 1347 خورشیدی دشت بیاض و 1376 خورشیدی زیرکوه را برگزیدیم و در طی بازدیدهای میدانی در این سه گستره، افرازهای یادشده را مورد بررسی و برداشت دقیق قرار دادیم. این سه گستره دارای سازوکارهای گسلش متفاوت هستند و در شرایط اقلیمی گوناگون قرار دارند و به همین روی برای محک زدن روش مورد نظر ما مناسب به نظر می رسند. هر یک از افرازها در یک تا سه محل برداشت شدند و نیمرخ دقیق آنها ترسیم شد. کدهای نرم افزار متلب برای معادله های انتشار افراز نوشته شد و با عددهای ضریب انتشار گوناگون مورد آزمون قرار گرفت تا فرگشت نیمرخ های اولیه در گذر زمان پس از آخرین رویداد زمین لرزه تعیین شود. ضریب فروکاهی به دست آمده در پژوهش حاضر در گسترههای سلماس، دشتبیاض و زیرکوه به ترتیب عبارتند از 6/4 (متوسط سه مدل)، 5/146 (متوسط سه مدل) و 1/827 (یک مدل) مترمربع در هزار سال. این عددها بزرگتر از عددهای به دست آمده در پژوهش های بین المللی هستند. در این میان عددهای به دست آمده برای گسلش زمین لرزه سلماس بیش از همه به عددهای جهانی نزدیک هستند. علت این تفاوت مورد بحث قرار گرفته است و پیشنهادهای لازم برای پژوهش فراتر در این زمینه ارایه شده است.