زمين‏ شناسي، زمين‏ ساخت جنبا و توسعه شهری شهر تهران

مجری طرح: دکتر محمد رضا قاسمی 

سال: 1396 

شهر تهران در دامنه جنوبی البرز مرکزی و بر روی نهشته ‏‏های آبرفتی کواترنری گسترش یافته است که با زمین‏ ساخت جنبا دچار تغییرات ریخت‏ شناختی شده است. هدف اصلی در این پژوهش، واکاوی عوامل و مولفه‏ های زمین‏ شناختی، زمین‏ ریخت شناختی و زمین‏ ساخت اثرگذار بر شکل‏ گیری، ‏فرگشت و رشد کلان‏شهر تهران است.کوشش شده است با روش توصیفی-تحلیلی به شناخت جایگاه و پراکندگی واحدهای چینه‏نگاری کواترنری، رخنمون و سازوکار گسله‏ های جنبای گستره و چین‏ خوردگی‏ جنبا حاصل از عملکرد آن‏ها پرداخته شود. بررسی‏ های نو زمین‏ ساختی گستره تهران نشانگر تداوم  زمین ‏ساختی است که با قرارگیری بادزن‏های آبرفتی جدید در پنجه بادزن‏های آبرفتی کهن، تغییر جایگاه فعالیت پیشانی کوهستان از گسله شمال تهران به بخش‏ های پایین‏تر، وضعیت رودخانه ‏های متعادل تا نامتعادل و شاخص زمین‏ ریخت‏ شناختی سینوسیته رودخانه، وضعیت فعال گستره از دیدگاه زمین ‏ساختی را به اثبات می‏رساند. تقسیم‏ بندی پهنه‏ های زمین ‏ریخت‏ شناختی گستره تهران به کمک نقشه‏ های مربوطه و بررسی وضعیت توسعه شهر بر پایه مدل‏های کلاسیک گسترش ریخت‏ شناختی شهری با نگاه به عوامل محدودکننده زمین‏ ساختی از دیگر رویکردهای این پژوهش است. بررسی گسترش شهر تهران از هسته اولیه خود تا زمان حال آشکار می‏سازد که گسترش بخش‏ های گوناگون شهر تهران تاکنون از زمین‏ ساخت جنبای گستره پیروی کرده است. این پژوهش آشکار می ‏سازد در شرایط کنونی بهترین جهت برای توسعه و گسترش شهر به‏ سوی باختر است. وجود رودخانه ‏های کن و وردیج، بازمانده رودخانه و بادزن آبرفتی کرج، ارتفاع مناسب حدود ۱۳۰۰ متر، قرارگیری بخش وسیع این بخش بر روی بادزن‏های آبرفتی سازند تهران (C) که همراه با مخازن آب‏های زیرزمینی مناسب است، وکیفیت هوای مناسب ‏تر با وزش  بادهای چیره باختری از دلایل این نتیجه‏ گیری است.