مطالعات زمين ساختي و لرزه زمين ساختي در محدوده پهنه گسله شمال تهران
مجری طرح: دکتر محمد رضا قاسمی
این پژوهش با کمک برداشتهای میدانی دقیق، مطالعات دورسنجی، بررسی های زمین ریخت شناختی و مطالعات دیرینه لرزه شناختی به تحلیل هندسه دقیق، جنبش شناسی، تاریخچه فعالیت و خطر لرزهای گسله شمال تهران می پردازد. حرکت بر روی پهنه گسله شمال تهران با تقسیم شدگی جنبش بر روی گسله های راندگی و راستالغز به صورت فعال در جریان است. علاوه بر آن، گسلش راندگی، راستالغز و عادی در فرودیواره گسله به پیچیدگی جنبش شناختی گسله دامن زده است. ریزش بهمن های سنگی بر روی پهنه گسله نیز بر این پیچیدگی ها میافزاید. بر پایه بازسازیهای ما از حرکتهای زمین شناختی (بسیار درازمدت)، نرخ لغزش مولفه راندگی بر روی گسله شمال تهران 5/0 میلیمتر در سال برآورد میشود. شواهد ریخت شناسی مانند برخاستگی پادگانه ها و سطحهای فرسایشی نشان میدهد این جنبش قائم در بازههای زمانی درازمدت نیز ادامهدار بوده است. بررسی ما آشکار میسازد حرکت راستالغز چپ بُر بر روی بخش خاوری گسله مشا (پارهای از گسله مشا که به صورت راستالغز کار میکند) بر روی گسله شمال تهران منتقل میشود و در نتیجه این دو گسله میتوانند در رویدادهای لرزهای به صورت پیکرهای واحد کار کنند. کمینه و بیشینه نرخ لغزش راستالغز بر روی گسله شمال تهران بین 8/1 و 0/3 میلیمتر در سال برآورد میشود. بررسیهای دیرینه لرزه شناسی ما همچنین نرخ لغزش راندگی بر روی پهنه گسله شمال تهران را 7/0 میلیمتر در سال برآورد می نماید. ما با ترکیب داده های دیرینه لرزه شناسی این پژوهش با داده های تاریخی گستره پیشنهاد می کنیم دوره بازگشت زمین لرزه های بزرگ بر روی سامانه گسله شمال تهران (617-/983+)1217 سال است. دوره بازگشت طولانی زمینلرزهها بر روی این سامانه ممکن است محدود بودن شواهد ژیودتیک و لرزهخیزی برای جنبش این گسله را توجیه نماید. با این حال نزدیکی ابرشهر تهران به این چشمه لرزهای مهم و جنبا بسیار هشداردهنده است و ضرورت پرداختن به اقدام های پیش گیرانه را آشکار می سازد.