گزارش پژوهشی با عنوان: مطالعات تکمیلی صحت سنجی و شبیه سازی فرایند استحصال مواد معدنی دریاچه ارومیه، گزارش شماره ۳ (مطالعات مقدماتی فنی اقتصادی) ۱۳۹۸

مجری کلان پروژه: دکتر راضیه لک 

مجری طرح: دکتر مرتضی خلعت بری جعفری 

سال:1398

در این گزارش، پتانسیل دریاچه ارومیه، در مورد استحصال املاح تبخیری مانند کلرید سدیم، کلرید پتاسیم و ترکیبات منیزیم مورد بررسی قرار گرفته است. این مطالعات شامل بازار، عرضه محصولات، مصرف، واردات، صادرات و قیمت املاح تبخیری است. دریاچه ارومیه، دومین دریاچه آب شور جهان، دارای منابع املاح تبخیری اقتصادی است. مطالعات این پروژه نشان می دهد، که از شورابه های دریاچه ارومیه، امکان استحصال املاح تبخیری، با ظرفیت تقریبی 3.500.000 مترمکعب در سال وجود دارد. شورابه های دریاچه ارومیه در سال 1396 و 1397، دربردارنده املاح با عیار متوسط 16 گرم در لیتر یون پتاسیم، 113 گرم در لیتر کلرید سدیم، 147 گرم در لیتر کلرید منیزیم و 41 گرم در لیتر سولفات منیزیم بوده است. در آنالیزهای شورابه های دریاچه ارومیه، یون Ca+2 بسیار ناچیز است، که دلالت بر این دارد، که این شورابه ها، فاقد ناخالصی هایی چون ژیپس، کربنات و کلسیت هستند. به عبارت دیگر کربنات موجود در آب دریاچه، پیش از این وارد فاز رسوب شده است. با توجه به نیاز بالای کشور به پتاس و همچنین نیاز بالای صنایع پتروشیمی به کلرید سدیم، این پروژه در دو فاز مورد بررسی مالی قرار گرفت. ارزیابی اقتصادی- مالی نشان می دهد، که می توان از املاح تبخیری دریاچه ارومیه، سالیانه 360 هزار تن کلرید سدیم، و 50 هزار تن کلرید پتاسیم تولید نمود. بر اساس این میزان ذخیره، عمر طرح پنجاه سال پیش‌بینی شده است. بر اساس این تخمین، ظرفیت بهره‌برداری سالانه از طرح، 3.500.000 مترمکعب شورابه در سال در نظر گرفته شده است. مطالعات این پروژه نشان می دهد، که طرح استحصال املاح تبخیری دریاچه ارومیه، از توجیه فنی، اقتصادی و مالی مطلوبی برخوردار است. نرخ بازگشت داخلی (IRR) 37 درصد، و ارزش خالص فعلی (NPV) بالغ بر 2164 میلیارد ریال برآورد شده است، که قابل مقایسه با طرح های معدنی سودآور است. از ویژگی های مثبت این طرح، هزینه سرمایه‌ای و هزینه جاری پایین و درآمد سالانه بالای آن است. اجرای این پروژه، می تواند پس از بررسی ارزیابی اثرات زیست محیطی و تایید اجرای آن، موجب اشتغال زایی و بهبود اقتصاد منطقه به نفع کسب درآمد برای پروژه های احیای دریاچه ارومیه گردد.