گزارش پژوهشی با عنوان: مطالعات تکمیلی صحت سنجی و شبیه سازی فرایند استحصال مواد معدنی دریاچه ارومیه، گزارش شماره ۲ (هیدروژئوشیمی و مکان یابی) ۱۳۹۸

مجری کلان پروژه: دکتر راضیه لک 

مجری طرح: دکتر مرتضی خلعت بری جعفری

سال:1398

در این پروژه، نتایج داده های مغناطیس سنجی، نتایج نمونه برداری شبکه ای ژئوشیمیایی و مکان یابی از شورابه های دریاچه ارومیه، مورد مطالعه قرار گرفته است. تفسیر نقشه سه گانه رادیومتری، نشان داد که تجمع عناصر رادیواکتیو (پتاسیم، توریم، اورانیم)، بطور عمده در حاشیه دریاچه ارومیه بوده است. در جزیره اسلامی واقع در خاور دریاچه، این عناصر دارای مقادیر بالایی هستند، که شاید بتوان به ترکیب آتشفشانی سنگ ها در آن محل نسبت داد. در شمال باختری دریاچه نیز اورانیوم دارای مقادیر بالایی است، که می توان به ترکیب گرانیتی نسبت داد. همچنین تفسیر داده های رادیومتری نشان داد، که ضخامت حوضه در جنوب دریاچه بین 2500 تا 3000 متر متغیر است. در قسمت  میانی، ضخامت حوضه رسوبی کم شده به 800 متر تا 1000 متر می رسد. در قسمت  شمالی دریاچه ارومیه، عمق حوضه افزایش می یابد. مطالعه خطواره های مغناطیسی نشان داد، که دو خطواره اصلی با راستای شمال باختر- جنوب خاور، حوضه رسوبی را تحت تاثیر قرار داده  اند. در نتیجه، یک بالاآمدگی در قسمت  میانی و فرو افتادگی در قسمت های شمالی و جنوبی دریاچه ایجاد شده اند.
جهت مطالعات هیدروژئوشیمیایی از شورابه های دریاچه ارومیه، نمونه برداری در یک شبکه به فواصل 5 کیلومتر انجام شد. بر اساس نتایج آنالیز ژئوشیمیایی، به نظر می رسد که ترکیب غالب شورابه در دریاچه ارومیه Mg-Cl است. نقشه های پراکندگی یون ها نشان داد، که املاح با ارزش اقتصادی، در قسمت خاور دریاچه، تمرکز بیشتری دارند. آن ها شامل کاتیون های منیزیم و پتاسیم همراه با آنیون های سولفات و کلر هستند. مطالعات ما در این پروژه، دلالت بر این دارد، که  احتمال اکتشاف ذخایر پتاسیم، در جنوب خاوری دریاچه ارومیه وجود دارد (زیرحوضه صوفی چای). احتمال اکتشاف ترکیبات منیزیم، در زیر حوضه سلماس (زولاچای) نیز بیشتر است. 
مطالعات مکان یابی در این پروژه نشان داد، که عمق نمک در قسمت شمالی دریاچه ارومیه بیشتر است. بیشترین پتانسیل اکتشاف ذخایر حاوی منیزیم و پتاسیم، در شمال دریاچه پیش بینی شده است. پیشنهاد می شود تا تعدادی حفاری ضربه ای، در نوار ساحلی انجام شود. چرا که طبق تئوری اختلاط شورابه، در نوار ساحلی، بیشترین عناصر اقتصادی ذخیره می شوند. از طرفی دیگر، طبق توالی رسوب گذاری، ترتیب ته نشست شامل کربنات- سولفات -کلرور- هالیت است. بنابراین، احتمال اکتشاف ترکیبات کلرید پتاسیم و کلرید منیزیم در عمق دریاچه بیشتر از ساحل است.