آغاز به کار نشست تخصصی نوزدهمین سالگرد زلزله بم در پژوهشکده علوم‌زمین
به گزارش روابط‌عمومی سازمان زمینشناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، به مناسبت نوزدهمین سالگرد زلزله بم نشست تخصصی به همت کرسی مخاطرات زمین‌شناختی ساحلی یونسکو مستقر در پژوهشکده علوم‌زمین آغاز به کار کرد.
بر اساس این گزارش، در این نشست دکتر اسماعیل فرزانگان مدیر شبکه ملی شتابنگاری مرکز تحقیقات راه ،مسکن و شهرسازی با موضوع شبکه شتابنگاری زلزله ایران 19 سال پس از زلزله بم، نگاهی به عملکردها، دستاوردها و وضعیت فعلی، دکتر منوچهر قرشی عصو هیات علمی پژوهشکده علوم‌زمین با موضوع درس‌هایی از زمینلرزههای گذشته ایران، دکتر محمدرضا قاسمی عضو هیات علمی پژوهشکده علوم‌زمین با موضوع ارزیابی نرخ لغزش بخش خاوری گسله مشا از راه محاسبه گشتاور لرزه‌ای و برداشت از آن برای خطر لرزه‌ای تهران بزرگ، دکتر مرتضی طالبیان عضو هیات علمی پژهشکده علوم‌زمین با موضوع الویت و محدودیت مطالعات خطر زمینلرزه در مناطق شهری، دکتر حمید نظری مدیر کرسی مخاطرات زمین‌شناختی ساحلی یونسکو با موضوع کرسی یونسکو و چهارچوب صلاحیت و دکتر مهدی زارع استاد پژوهشکده زلزله شناسی با موضوع دوره بازگشت زمینلرزههای بزرگ به ارائه مطالب مرتبط با زلزله بم پرداختند.
گسل پنهانی که مسبب رخداد فاجعه زلزله بم شد
بر همین اساس، عضو هیات علمی پژوهشکده علوم زمین گفت: زلزله بم با بزرگای ۶.۶ جزو زمینلرزههای متوسط شهری بوده و یک زلزله بزرگی نبوده و گسل مسبب این فاجعه لرزه‌ای، گسل پنهان در منطقه زاگرس بوده است. دکتر منوچهر قرشی با اشاره به زلزله‌های ویرانگر ۱۹۰۹ سیلاخور، ۱۹۲۱ زلزله کپه‌داغ، ۱۹۳۰ زلزله سلماس و زلزله ۱۰ شهریور ۱۳۴۲ بوئین‌زهرا گفت: زلزله طبس، گسلش ۸۰ کیلومتری و کشته شدن ۱۲ هزار نفر را در پی داشت و همچنین زلزله ۱۹۶۸ دشت بیاض به عنوان یکی از رخدادهای لرزه‌ای مهم کشور است که طی ۸۰ کیلومتر گسلش راستا لغز راستگرد و جابه‌جایی ۴.۵ متر رخ داد و ۱۰ هزار نفر جان خود را از دست دادند.
وی با بیان اینکه بعد از زلزله طبس برای اولین بار گزارش گونه‌ای از این زلزله تهیه شد، اظهار کرد: در ادامه آن زلزله ۱۹۷۲ قیر-کازرون رخ داد که طی آن ۵ هزار نفر جان خود را از دست دادند.
قریشی اضافه کرد: در اوایل دهه ۷۰ میلادی سازمان زمینشناسی همکاری خود را با امپریال کالج لندن آغاز کرد و در قالب این پروژه در خصوص زمینلرزههای گذشته ایران چون زلزله بوئین زهرا و سیلاخور و سایر زلزله، مقالاتی منتشر شد و همچنین بررسی‌هایی بر روی گسل‌های البرز اجرایی شد.
عضو هیات علمی پژوهشکده علوم زمین سازمان زمینشناسی و اکتشافلات‌معدنی کشور، با بیان اینکه در این پروژه برای اولین بار موضوع گسل شمال تهران مطرح شد و اضافه کرد: در همان زمان‌ها در سال ۱۳۵۷، زلزله طبس که از آن می‌توان به عنوان یک فاجعه نام برد، رخ داد. این زلزله در یک شرایط پر تنش سیاسی رخ داده بود و به همین دلیل تقریبا هیچ امدادرسانی به این منطقه زلزله زده صورت نگرفت، از این رو تعداد تلفات در آن زیاد بود.
وی تعداد کشته‌شدگان این زلزله را ۱۸ هزار نفر ذکر کرد و یادآور شد: در ابتدا ادعا شد که گسل مسبب این زلزله شناسایی نشده است، ولی بررسی‌های ما نشان داد که زلزله طبس بر اساس یک گسل پنهان بوده است و به دنبال آن در سال ۱۳۵۸، زلزله کوریزان و خاف رخ داد.
قریشی اضافه کرد: در سال ۱۳۶۰ به فاصله ۴۵ روز، دو زلزله در گستره گلفاف رخ داد. زلزله دوم این منطقه به بزرگای ۷.۱ بود و حدود ۸۰ کیلومتر گسلش ایجاد کرد، ولی جا به جایی کمی را بر جای گذاشت و بر اساس بررسی‌های انجام شده، این زلزله اولین زمینلرزه با گسلش پنهان تلقی شد که زیر چین‌خوردگی‌ها اتفاق افتاده است. این اتفاق در طبس رخ داده بود، ولی در آن زمان این پدیده را نمی‌شناختیم.
زمینلرزه رودبار
قریشی با اشاره به زمینلرزه بزرگ رودبار در سال ۶۹، گفت: این زلزله یک نقطه عطفی برای ما بود، چون ۳ شهر منجیل، رودبار و لوشان ویران شد.
وی تاکید کرد: ابعاد این زمینلرزه به قدری شدید بود که تقریبا نیمی از شهرهای ایران، این زمینلرزه را احساس کردند، ولی از آنجایی که این رخداد لرزه‌ای بزرگ همزمان با بازی‌های رده‌بندی جام جهانی بوده، این امر کمک کرد تا تلفات جانی کمتری ایجاد شود.
زلزله بم
عضو هیات علمی پژوهشکده علوم زمین سازمان زمینشناسی و اکتشافات‌معدنی کشور ، با اشاره به زلزله سال ۱۳۸۲ در بم استان کرمان، افزود: زلزله بم با بزرگای ۶.۶ جزو زمینلرزههای متوسط شهری بوده و زلزله بزرگی نبوده است، ولی شهر با خاک یکسان شده بود.
وی با بیان اینکه در همان زمان زلزله‌ای با همین بزرگا در ژاپن رخ داد که کشته‌های آن بسیار کمتر از بم بوده است، اضافه کرد: بررسی ما در خصوص این زلزله نشان داد که نمی‌توان گسل مسببی برای این زلزله معرفی کرد و در نهایت، برخی از داده‌های قبل و بعد از این رخداد لرزه‌ای در دسترس ما قرار گرفت و مشخص شد که عامل این رخداد لرزه‌ای گسلی است که از زیر بم عبور کرده است.
قریشی با بیان اینکه در آن زمان اعلام شد که گسل کوهبنان عامل این رخداد لرزه‌ای شده است، گفت: بررسی صحرایی ما نشان داد که گسل مسبب از افشانه‌های انتهای گسل کوهبنان است که به صورت راندگی میان لایه‌ای بوده است و نقشه از گسل‌های پنهان تهیه شد و در آن اعلام شد که این نوع گسل‌ها نیز می‌توانند زمینلرزه ایجاد کنند و لازم است در زمینه مدیریت بحران به این نوع گسل‌های ناشناخته توجه کنیم.
زلزله سر پل ذهاب
قریشی به زلزله سر پل ذهاب اشاره کرد و گفت: این زلزله در سال ۲۰۱۹ با بزرگای ۷.۳ در بخش باختری گسل باختری زاگرس رخ داده است.
وی این زلزله را ناشی از گسل پنهان دانست و افزود: زمینلرزههای بزرگ زاگرس در گسل‌هایی رخ می‌دهد که گسیختگی آنها به سطح می‌رسند و از نوع گسل‌های پنهان است، چرا که لایه‌های شلف‌پذیر مانع بروز آنها بر روی زمین می‌شود، ولی آثار آنها به صورت چین‌خوردگی بر روی زمین دیده می‌شود.
وی خاطر نشان کرد: از این جهت وقوع این زلزله در ایران غیر منتظره بوده که گشتاور لرزه‌ای این منطقه معادل ۱۰ برابر بزرگترین زلزله‌های دستگاهی بوده، ولی بررسی‌های دقیق نشان داد که یکی از تکه‌های گسل پیشانی زاگرس مسبب این زلزله بوده است.
وجود گسل پنهان در مرکز تهران که تاکنون شناخته نشده بود/پوشانده شدن عوارض شهری با توسعه شهرها
محقق دیگر پژوهشکده علوم زمین با بیان اینکه در شهر تهران ۶ زمینلرزه تاریخی رخ داده که مسبب ۳ مورد از این زلزله‌ها به گسل‌های شناخته شده نسبت داده شده؛ گفت: ولی هنوز سر منشا ۳ زلزله دیگر تهران مشخص نیست و با مطالعاتی که انجام دادیم، مشخص شد که در مرکز شهر تهران گسل پنهانی وجود دارد که می‌توانسته در گذشته عامل زمینلرزه‌ها باشد و می‌تواند در آینده عامل زلزله‌های دیگر باشد.
به گفته دکتر مرتضی طالبیان درباره زلزله بم موارد زیادی مطرح شده، ولی همچنان باید درس‌هایی از آن بگیریم که نگرفته‌ایم.
وی ادامه داد: نگاهی به نقشه لرزه‌خیزی ایران نشان می‌دهد که در همان جاهایی که زمینلرزه رخ می‌دهد، شهرها گسترده شده‌اند و این امر نشان می‌دهد که ریسک خطر زلزله در همه مناطق کشور بالا است؛ از این رو باید به‌ویژه به مناطق شهرهای بزرگ توجه بیشتری صورت گیرد؛ چرا که در شهرهای بزرگ انرژی زلزله نیز آزاد شده است.
طالبیان اضافه کرد: زلزله‌ها می‌توانند ریسک‌های متفاوتی را ایجاد کنند، به عنوان مثال زمینلرزه طبس و سرپل ذهاب با بزرگای یکسان بودند، ولی ریسک و تلفاتی که در این رخداد لرزه‌ای ایجاد شد، متفاوت بوده است. همچنین در زلزله بم بزرگای چندان بزرگ نبوده است، ولی تلفاتی که ایجاد کرده بسیار بیشتر از تلفات زلزله‌های بزرگتر بوده است.
عضو هیات علمی پژوهشکده علوم‌زمین سازمان زمینشناسی با طرح این سؤال که چگونه می‌توان ریسک زلزله را کاهش داد، تاکید کرد: در حوزه زمینلرزه ۳ ضلع "کاهش خطر"، "کاهش در معرض خطر قرار گرفتن" و "کاهش آسیب پذیری" مطرح است. برای کاهش خطر زلزله، پیش بینی زلزله مطرح شده که عملا بی فایده است و هیچ کشوری نتوانسته زلزله را پیش بینی کند و ما هم نخواهیم توانست، از این رو سرمایه گذاری برای کاهش خطر از طریق پیش‌بینی زلزله، یک گمراهی است و حتی اگر موفق شویم تنها می‌توانیم جان انسان ها را نجات دهیم و نمی‌توانیم جلوی خسارات اقتصادی را بگیریم.
عضو هیات علمی پژوهشکده زمینشناسی با تاکید بر ضرورت توجه به ساختمان‌سازی در زمینه کاهش خطر زلزله، گفت: در این زمینه لازم است ساختمان مناسب در جای مناسب ساخته شود. نمونه آن دو زلزله "ونچوان" چین و با بزرگای ۷.۹ و زلزله بم با بزرگای ۶.۶ است که تصاویری که ما تهیه کردیم، نشان می‌دهد تخریب ساختمان در این دو منطقه شبیه هم هستند و در هر دوی این منطقه به دلیل ضعف طبقه پایین موجب تخریب سازه شده است. در این زمینه آیین‌نامه‌ها تدوین شده و ویرایش پنجم آنها به‌زودی ارائه می‌شود، ولی در اجرا ضعف‌هایی وجود دارد که اگر این ضعف‌ها کنترل شود تا حد زیادی آسیب‌ها را کاهش خواهد داد.
طالبیان با تاکید بر احداث سازه‌های مناسب در مکان‌های مناسب برای کاهش خطر زلزله، توضیح داد: در این زمینه نیاز داریم تا گسل‌ها شناسایی شوند و بر اساس آن تعیین شود که چه محل‌هایی برای احداث سازه‌ها مناسب است، در این راستا اولین گام تعیین سرچشمه‌های لرزه‌زا و گسل‌ها است و در ادامه آن می‌توانیم نقشه گسل‌ها را به نقشه خطر تبدیل کنیم که این برنامه تا حدی در این پژوهشکده انجام شده است.
وی خاطر نشان کرد: تهیه این نقشه در مقیاس ملی است و برای تهیه این نقشه در مقیاس‌های شهری نیاز است تا کارهای بیشتری اجرایی شود.
عضو هیات علمی پژوهشکده علوم زمین، گسل‌های موجود در کشور را شامل گسل‌های سطحی و پنهان ذکر کرد و یادآور شد: تعداد زیادی از زلزله‌های رخ داده در زاگرس به دلیل گسل‌های پنهان است که هیچ کدام گسلش سطحی نداشته‌اند و با یک نگاه سطحی به تاریخچه زلزله‌های چند دهه اخیر می‌توان گفت نیمی از زلزله‌های ایران روی گسل‌های پنهان رخ می‌دهد؛ از این رو نقش این نوع گسل‌ها مهم است و لازم است این نوع گسل‌ها شناسایی شوند.
وی با اشاره به گسل‌های پنهان در زاگرس، علت آن وجود لایه های نمک است که موجب پنهان شدن گسل‌ها می‌شوند و اضافه کرد: گسل‌هایی در ژرفا وجود دارند که ممکن است آثاری بر روی زمین نداشته باشند که به آنها گسل‌های " پی سنگی" گفته می‌شود؛ در این زمینه مطالعات زیادی انجام شده، ولی کماکان گسل‌های پی سنگی‌ای هستند که ما آنها را نمی‌شناسیم، نمونه آن زمینلرزه سر پل ذهاب است که به دلیل فعال‌شدن یکی از گسل‌های پی سنگی است و بزرگترین زلزله دستگاهی زاگرس را شکل داده است.
زلزله تهران
طالبیان به زمینلرزههای شهرهای بزرگ اشاره و اظهار کرد: شهر تهران به عنوان پایتخت و بزرگترین کلان شهر ۶ زمینلرزه تاریخی داشته که گسل مسبب ۳ مورد از این زلزله‌ها به گسل های شناخته شده نسبت داده شده است، ولی هنوز سر منشأ ۳ زلزله دیگر تهران مشخص نیست و این مبدا مطالعاتی در تهران برای ما شد و در نهایت منجر به این شد که دریابیم در مرکز شهر تهران گسل پنهانی وجود دارد که می‌توانسته در گذشته عامل زمینلرزه‌ها باشد و می‌تواند در آینده عامل زلزله‌های دیگر باشد.
وی گفت: علاوه بر این گسل‌های پنهان، گسل‌هایی در سطح زمین داریم که در سال‌های اخیر بر روی آنها ساخت و ساز شده است و در سال‌های اخیر با تلاش‌هایی که صورت گرفت، نقشه‌های حریم گسل‌ها تدوین و بر اساس آن قانونی مصوب شد که بر اساس آن ساخت و ساز در حریم آنها ممنوع شد، چرا که ساخت و ساز در حریم گسل‌ها موجب آسیب رسیدن به سازه می‌شود.
به گفته این محقق زمینشناسی، حریم گسل‌ها متفاوت است و از ۵ تا ۵۰ کیلومتر متفاوت است؛ از این رو فرمول ثابت ندارد و نیاز است بر روی هر یک از گسل‌ها مطالعاتی انجام شود.
طالبیان افزود: رعایت حریم گسل‌ها تقریبا در تهران اجرایی شده است و کم و بیش رعایت می‌شود و امیدواریم در آینده با شدت بیشتری این قانون پیگیری شود، ولی در سایر شهرها، علیرغم تلاش‌هایی که شده و وظایفی که بر عهده سازمان زمینشناسی و اکتشافات‌معدنی کشور گذاشته شده، اعتبارات چندانی در این زمینه اختصاص نیافته است.
وی گفت: شهر تهران در ۳۰ تا ۴۰ سال اخیر به شدت توسعه یافته و از ساختمان‌های پراکنده به برج‌های متراکم تبدیل شده و به گونه‌ای است که عوارض شهری محو و نابود می‌شوند و زمینی که می‌توانستیم به راحتی عوارض زمینشناسی آن را به راحتی مطالعه کنیم، در کمتر از ۱۰ سال کاملا پوشیده شده؛ از این رو یکی از اولویت‌ها این است که به محدوده شهرها توجه شود، چون به زودی از دسترس خارج می‌شوند. مناطق کویری همیشه آماده مطالعه هستند، ولی مناطق شهری بسیار حیاتی هستند و هر سال که در مطالعات شهری تاخیر شود، هزاران ساختمان ساخته می‌شود.
به گفته این محقق، در تهران سالانه ۱۰ تا ۲۰ هزار پروانه ساختمانی صادر می‌شود و ۱۰ تا ۲۰ هزار ساختمان در خطر بیشتر قرار خواهند گرفت، اگر بر روی گسل‌ها مطالعه نشود.
گسل‌هایی که مطالعه نشده‌اند
این عضو هیات علمی پژوهشکده علوم‌زمین با بیان اینکه در پیرامون شهر تهران گسل‌های زیادی هستند که مطالعه نشده‌اند، گفت: ما هنوز اطلاعات دقیقی از گسل‌های اصلی اطراف تهران در اختیار نداریم و اولویت ما در خصوص پیرامون شهرهای بزرگ، مطالعات لرزه‌شناسی و گسل‌ها و مطالعه شهرهاست، قبل از آنکه با ساختمان‌سازی پوشانده شوند.
ثبت 199 ثانیه‌ای زلزله بم از طریق دستگاه شتابنگاری
رییس شبکه شتابنگاری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نیز در نشست تخصصی نوزدهمین سالگرد زلزله بم، این زلزله را نقطه عطفی در اقدامات مرتبط با زلزله دانست و افزود: تجربیات گذشته نشان می دهد که زمینلرزه های بزرگ تاثیر زیادی در جامعه، افکار عمومی و مسوولان دارد ولی متاسفانه بازخورد آن در طیف های مختلف، متفاوت بوده است.
اسماعیل فرزانگان به ماموریت‌های شبکه شتابنگاری اشاره کرد و یادآور شد: در اندازه گیری زلزله‌ها دو سیستم لرزه نگاری و شتابنگاری وجود دارد. افکار عمومی بیشتر با سیستم های لرزه نگاری آشنا هستند و موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران و پژوهشگاه زلزله متولی شبکه های لرزه نگاری باند پهن و باند کوتاه هستند.
وی خاطرنشان کرد: افکار عمومی کمتر با شبکه‌های شتابنگاری آشنا هستند و داده‌های شتاب ناشی از رویدادهای زلزله را به ثبت می رساند و آن چیزی که در حوزه مهندسی اهمیت دارد، داده های شتابنگاری است. داده های زلزله هر چند که مهم هستند ولی مهندسان بیشتر بر موضوع شتاب زلزله تمرکز دارند. شتاب نیرویی که به ساختمان وارد می‌شود از این رو تاکید می‌شود سازه ها باید سبک ساخته شوند تا در برابر زلزله مقاوم باشد چرا که هر چه شتاب وارد شده به ساختمان ببشتر باشد، نیرویی که به سازی نیز وارد می‌شود، بالاتر است.
رییس شبکه شتابنگاری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، با بیان اینکه موضوع شتابنگاری بعد از زلزله قیر-کارزین اجرا و توسعه یافت، خاطرنشان کرد: تقریبا با فاصله 40 ساله در دنیا، شبکه شتابنگاری در ایران راه‌اندازی شد و اولین شتابنگاری دنیا در دهه 30 میلادی در امریکا ساخته شده و اولین رکورد آن در زلزله کالیفرنیا سال 1903 به ثبت رسید و ایران 40 سال بعد در اوایل دهه 70 میلادی با تلاش های محققان وارد این حوزه شدیم.
وی ادامه داد: در آن زمان با تلاش محققان چندین دستگاه شتابنگار وارد و در چند نقطه کشور نصب شد که اولین سیستم نیز در آرامگاه بوعلی‌سینا نصب شد در حالی که همدان یک شهر لرزه‌خیر به شمار نمی رود و تا زمان انقلاب حدود 270 دستگاه شتابنگاری در سراسری کشور عمدتا در شهرهای لرزه‌خیز نصب شد.
به گفته وی، مهمترین رکورد این دستگاه‌ها در قبل از انقلاب، زلزله طبس بوده و این رکورد همچنان به عنوان یکی از شاخص‌های ثبت شده در دنیا به لحاظ پیشینه شتاب، مدت دوام و محتوای فرکانس، مطرح است و این رکورد در 3 کیلومتری گسلش سطحی به ثبت رسیده است.
فرزانگان ادامه داد: با وقوع انقلاب و تحریم‌ها و جنگ علیه ایران، تعداد دستگاه های شتابنگاری کاهش‌یافته و تعدادی از دستگاه‌های شتابنگاری موجود نیز در ایستگاه‌های مرزی به دلیل جنگ از بین رفت.
وی یادآور شد: این روند تا زلزله رودبار ادامه یافت. در این زلزله، دستگاه شتابنگاری به دلیل این رخداد لرزه ای از بین رفت و نزدیکترین رکورد ما از این زلزله از ایستگاه "آب بر" بوده است. بعد از این زلزله بود که توانستیم با اخذ وام از بانک جهانی، حدود 1238 دستگاه شتابنگاری را از امریکا خریداری کنیم.
به گفته وی کمپانی های تولید کننده دستگاه‌های محدود به کشورهای امریکا، کانادا، سوئیس، انگلستان، ژاپن و ایتالیا می‌شود و از سوی دیگر بازار این دستگاه ها نیز محدود است و از لحاظ اقتصادی به صرفه نیست که هر کشوری خودش اقدام به ساخت این نوع سیستم‌ها کنند.
فرزانگان، از تعداد 1238 دستگاه شتابنگار خریداری شده تا سال 1372، تعداد 100 دستگاه نصب شد و اولین رکورد این دستگاه مربوط به زلزله سفیدابه می شود. به طور کلی می توان گفت توسعه علوم مهندسی زلزله بدون وجود این دستگاه‌ها مسیر نخواهد شد و در حال حاضر 2 هزار دانشجو در رشته های مختلف در مقاطع ارشدی و دکتری از داده‌های این شبکه برای پایان نامه‌های خود استفاده کردند.
داده‌گیری از زلزله بم
رییس شبکه شتابنگاری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، با اشاره به داده‌های شتابنگاری در زلزله بم گفت: ما دستگاه شتابنگاری در فرمانداری بم قبل از انقلاب نصب شده بود که تا قبل از زلزله بم تنها 3 رکورد به ثبت رسانده بود و عمدتا مربوط به زلزله های دور بوده و هیچ رکوردی از سال 54 تا زلزله بم از نزدیکی مناطق لرزه خیز بم ثبت نکرده بود.
وی اضافه کرد: ارتباط دستگاه شتابنگاری بم با اپراتور از طریق دایل آپ و خط تلفن بود و در زمان زلزله بم 47 ایستگاه فعال شتابنگاری در استان کرمان داشتیم.
فرزانگان، خاطر نشان کرد: ما امیدی نداشتیم که در زمان وقوع زلزله بم، این دستگاه، رکوردی را با ثبت رسانده باشد ولی با استخراج اطلاعات آن متوجه شدیم که این سیستم 53 دقیقه قبل از زلزله 6.6، یک پیش زلزله را به ثبت رسانده بود که همین امر موجب شده بود برخی از مردم از خانه ها خارج شوند. تنها رکورد مستندی که از یکی از پیش‌لرزه‌ها، همین پیش لرزه 53 دقیقه قبل از زلزله اصلی است که توسط دستگاه شتابنگاری مستقر در فرمانداری بم به ثبت رسیده است.
وی با بیان اینکه فاصله کانونی زلزله تا ایستگاه شتابنگاری 12 کیلومتر است، ادامه داد: حدود 199 ثانیه طول رکوردی است که دستگاه ما از زمینلرزه بم به ثبت رسانده است به این معنی که زمانی که زلزله رخ داده و دستگاه شروع به کار کرده و تا زمانی که دستگاه به حالت غیر فعال برسد، 199 ثانیه فعالیت داشته و در این مدت شهر بم در حال لرزه بوده است.
به گفته وی رکورد اصلی زلزله بم خود دارای تعدادی پسلرزه بوده که بلافاصله بعد از زمینلرزه اصلی روی داده که باعث شده طول نگاشت ثبت شده در ایستگاه بم به بیش از 3 دقیقه برسد.
فرزانگان، خاطرنشان کرد: پس از زلزله بم اقدام به خرید 150 سنسور و دستگاه CMG5TD در سال 85 شد ضمن آنکه داده‌های مربوط به زلزله زرند در 4 اسفند سال 83 با 31 شتابنگاشت، زمینلرزه های اهر ورزقان در 21 مرداد سال 91 با 131 شتابنگاشت و زلزله سر پل ذهاب در 21 به ثبت رساندیم. به طور کلی در بازه زمانی پس از زمینلرزه بم تا زمینلرزه سر پل ذهاب تعداد 7529 رکورد توسط شبکه شتابنگاری ثبت شده است.
زلزله سر پل ذهاب
فرزانگان با اشاره به زلزله سر پل ذهاب گفت: رکوردهای این رویداد از طریق دستگاه های شتابنگاری خریداری شده به ثبت رسید.
وی اضافه کرد: در خصوص این زلزله گزارش های متعددی منتشر و ادعا شد که رومرکز این زلزله در سلیمانیه عراق بوده و بعد اعلام شده رومرکز این زلزله نزدیک ازگله بوده و این شهر خراب شده است و همچنان این زلزله به نام زلزله ازگله معرفی می شود.
فرزانگان خاطر نشان کرد: این در حالی است که با اندکی تاخیر که با دستگاه های شتابنگاری ارتباط برقرار کردیم، مشاهده شد شتاب این زلزله در سرپل ذهاب بسیار بالا است و اگر رومرکز این رخداد لرزه‌ای در ازگله و عراق باشد نباید شتاب زلزله در سرپل ذهاب به این میزان بالا باشد از این رو ما اعلام کردیم که بیشترین خرابی در سرپل ذهاب است و عملا هم همین بوده است.
خرید دستگاه‌های جدید شتابنگاری
رییس شبکه شتابنگاری گفت: در سال های اخیر ما با دستگاه های قدیمی شتابنگاری مشکلاتی داشتیم و با مذاکراتی که صورت گرفت در سال 1397 اقدام به خرید دستگاه شتابنگاری شد و طی آن قرار داد خرید 880 دستگاه منعقد شد که تاکنون 730 دستگاه شتابنگاری به کشور وارد شده و از این تعداد تاکنون 600 دستگاه در کشور نصب شده است.
به گفته وی تعدادی از این دستگاه‌ها در ایستگاه‌های قدیمی جایگزین شده و تعدادی از آنها در مناطق لرزه‌خیزی فاقد دستگاه شتابنگاری نصب شده است.
