f

معرفي طرح

هدف از پروژه حاضر كه اجراي آن از سوي معاونت برنامه ريزي و نظارت راهبردي رئيس جمهور به پژوهشكده علوم زمين واگذار شده است، تلفيق و بازنگري داده هاي گوناگون در زمينه زمين لرزه و لرزه خيزي كشور و استفاده از آنها به منظور برآورد خطر زمين لرزه در كشور است.

بیشتر بخوانید...

ژئوديناميك پهنه ساختاري البرز-كپه داغ

  

   در جنوب خاوري عشق آباد خط واره ها پيوستگي زيادي ندارند و طبيعت گسلش كمتر آشكار است Maggi et al. 2000 . هم چنان كه در تصوير ماهواره ايي روشن است ،‌ تغيير در ويژگي ناحيه بين مدارهاي ْ58-ْ57 E مشخص مي شود .

جائي كه گسله عشق آباد با يك پهنه گسله NNW-SSE راستالغز راستبر به هم مي رسند . اين محل در كپه داغ مرتفع بين بجنورد و شيروان قرار دارد .

اين تغيير در ريخت ساختار و ژئومورفولوژي نزديك مدار  ْ58-ْ57  خاوري ، ناحيه اي است كه زمين لرزه مخرب 1947 عشق آباد در آن رخ داده است .

در اثر اين زمين لرزه ، بخش هايي هم زمان با لرزش دگرشكلي شدند ولي نوع گسلش مشخص نبوده است . همچنين توانايي لرزه زايي آن پيچيده است (McKenzie, 1972 ). سازوكارهاي ترسيم شده تراست هاي با زاويه كم و موازي با ناحيه را نشان مي دهد ، ولي آنها فقط مربوط به اولين مرحله شمال باختر – جنوب خاور آغاز صفحه گسله هستند كه با توجه به اولين حركت گسله ترسيم شده اند ، احتمال دارد در ادامه حركات داستالغز راستبر نيز داشته باشند ( Hollingsworth et al.2000 ).


در جنوب كپه داغ رشته كوه كشيده اي به نام بينالود وجود دارد . اين رشته كوه از نظر ساختماني و زمين شناسي ادامه خاوري كوه هاي البرز است . سياه كوه نزديك سبزوار و كوه سرخ نزديك كاشمر بخشي از اين رشته كوه هستند . جهت يافتگي اين نواحي در راستاي خاوري _ باختري به سمت جنوب بيشتر مي شوند . اگرچه آنها توسط گسله هاي فعال در پهلوهاي جنوبي محدود شده اند و مسبب زمين لرزه هاي تاريخي بوده اند ، ولي جزئيات كمي از اين سامانه وجود دارد.


در قلمرو حوضه كاسپين (خزر) ، پژوهش ها نشان از ستبراي Km 30 پوسته كاسپين با Km 10 پوشش رسوبي و نزديك به Km 20 پوسته كريستالين دارد . همين پژوهش ستبراي پوسته را در ناحيه شمال كپه داغ (باختر تركمنستان) بيش از Km‌ 50 برآورد مي نمايد (   Mangino and Priestly 1998 ).


ناحيه كپه داغ از رديف ستبري از سنگ هاي رسوبي مزوزوئيك تا ترشياري تشكيل شده و از بسياري جهات شبيه زاگرس است (   Berberian 1976   ; Stöcklin 1968  ). از آنجا كه شمال خاوري ايران به پهنه توران از سپر اورازيا جوش خورده ، مي توان به زمان برخورد و تشكيل كوه هاي كپه داغ پي برد . به نظر مي رسد كه يك دياكرونيسم ، ناشي از مهاجرت از خاور به باختر وجود دارد ، نهشته هاي دريايي پليوسن در باختر هستند در صورتي كه نهشته هاي غير دريايي با سن مشابه در خاور برجاي گذاشته شده اند Lyberis & Manby,1999) ). سنگ هاي كپه داغ با نهشته اي هم زمان در ايران مركزي ، متفاوت هستند و به پهنه توران تعلق دارند Alavi 1996) ;  Stöcklin,1974 ).


در جنوب بينالود _ البرز مرزهاي شمالي و خاوري با خردقاره ايران مركزي است . مرز آنها با كپه داغ را بايد دره رودخانه اترك دانست و محل اتصال شمال _ خاور بين ايران و اورازيا را يان محل در نظر مي گيرند (Alavi 1996) تاريخچه تكتونيكي رشته كوههاي البرز _ بينالود كامل تر و قديمي تر از كپه داغ است . آخرين مراحل بالاآمدگي (uplift ) در زمان كرتاسه پسين _ پليوسن شروع شده است (Stöcklin, 1974 ).

در اين زمان در شمال اين خط درز (و شمال كپه داغ) درياي كم عمق وجود داشته است و رسوبات آواري قرمز (كلاسيك) بجا گذاشته مي شده كه از فرسايش كوه هاي البرز سرچشمه مي گرفته است (Berberian, 1976,1981 ). در دوره هاي بعدي يعني در پليوسن كپه داغ بالاآمده و از آب خارج شده است ، اگرچه زمان دقيق اين رخداد هنوز به خوبي تعيين نشده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

سايتهاي مرتبط

 

بیشتر بخوانید...

طراحی و پشتیبانی : پژوهشكده علوم زمين