گسلههای بنیادی پهنه ساختاری آذربایجان
گسلهی صوفیان(شبستر) Sufian Fault
گسلهی صوفیان كه از آن به نام گسله شبستر نيز ياد مي شود با روند شمال خاوری- جنوب باختری و شیب به سوی شمال باختر در 3 کیلومتری جنوب باختر صوفیان، قرار دارد و تا دریاچهی ارومیهامتداد دارد (بربریان و قرشی، 1366) ،(شکل 4-36). از آنجایی که گسلهی صوفیان پیوند ساختاری نزدیکی با گسلهی شمال تبریز دارد، با وجود نبود رویداد لرزهای قابل استناد بر روی آن، میتوان آن را جزو ساختارهای جنبا در نظر گرفت ( برزگر و همکاران، 1376؛ Berberian and Yeats, 1999; Karakhanian et al. 2004 ).
گسلهی صوفیان نیز مانند گسلهی تسوج، از دو بخش تشکیل شده است که برخی، با جدا فرض کردن آن دو بخش از هم، دنبالهی باختري آن را به نام گسله شرفخانه، معرفی میکنند. درازای این گسله در حالت پیوسته 47 کیلومتر و در حالت ناپیوسته، 32 کیلومتر خواهد بود. برزگر و همکاران (1376) و Karakhanian et al. (2004) ، این دو بخش را یک سامانهی گسلی پیوسته میدانند که با توجه به همانندی و پیوند ساختاری میان آن دو، پیوسته دانستن آنها قابل قبولتر به نظر میآید.
جابجایی افقی پدیدههای ریختزمینساختی در طول گسلهی صوفیان به روشنی بر راستگرد بودن حرکات جوان در امتداد این گسله دلالت دارد،( شکل های 4-37 و 4-38). همچنین بر اثر جابجایی شاقولی در طول این گسله، بلوک جنوبی نسبت به بلوک شمالی پایین افتادگی نشان میدهد. به نظر می آید این جابجایی شاقولی، ناشی از حرکت معکوس بر روی گسله با شیب به سوی شمال باشد (اطلس لرزه زمینساخت چهارگوش تبریز، زیر چاپ)، (جدول 4-2).
شکل4-36- عكس- نقشه زمين شناختي 3 بعدي از پهنه ي گسلي شبستر(صوفيان) از گستره خاور درياچه اروميه
شکل4-37- عكس – نقشه ريخت زمين ساختي پهنه ي گسلي شبستر(صوفيان) از گستره خاور درياچه اروميه
شکل4-38- عكس – نقشه ريخت زمين ساختي پهنه ي گسلي شبستر(صوفيان) از گستره خاور درياچه اروميه