گسلههای بنیادی پهنه ساختاری آذربایجان
گسلهی تسوج Tasuj Fault
اين گسله يكي از ساختارهاي موجود در پهنهی گسلي معكوس پايانهی شمال باختري گسلهی شمال تبريز است که از 5 کیلومتری شمال تسوج و دریاچهی ارومیه میگذرد (شکل4-35). بخش خاوری گسلهی تسوج دارای روند شمال خاوری- جنوب باختری با شیب بهسوی شمال باختر است، و بخش باختری آن روند باختر شمال باختری- خاور جنوب خاوری دارد که شیب آن به سوی شمال شمال خاور است. درازای این گسله نزدیک به 60 کیلومتر بوده و سازوکار آن فشاری (معکوس) است (بربریان و قرشی، 1366). گسلهی تسوج از دو بخش تشکیل شده است که برخی هر دو بخش شمال خاوری و جنوب باختري را بطور پیوسته تفسیر کردهاند. برخی دیگر، تنها بخش پیوستهی شمال خاوری را در نظر گرفتهاند، چرا که گسلهی کوچک شکریازی، مسبب زمين لرزهی هشتم ماه مه 1930 میلادی (Berberian, 1981 )، این دو بخش را از یکدیگر جدا کرده است. بهر حال، درازای این گسله در حالت پیوسته، 61 کیلومتر و در حالت ناپیوسته، 46 کیلومتر خواهد بود. در بررسی انجام شده بر روی گسلهی تسوج توسط Karakhanian et al. (1375)، افراز گسلی جوانی متعلق به هولوسن، در پایانهی باختری گسله (شمال دریاچهی اورمیه) دیده شده و بلندای آن نزدیک به 3 متر گزارش شده است. ایشان با شناسایی دستکم 2 سطح زمینریختی در عرض افراز، آن را نشاندهندهی رویداد دستکم دو جابجایی ناگهانی در هولوسن دانستهاند. از میان زمين لرزههای تاریخی رویداده در گسترهی شمال باختر ایران، دو زمين لرزهی سالهای 1857 و 1807 میلادی به این گسله نسبت داده شده است، (e.g. Berberian and Yeats, 1999; Karakhanian et al. 2004 ) (جدول 2-4 ).
شکل 4-35- نقشه لرزه زمين ساختي از پهنه ي گسلي شمال تبريز و گسله تسوج در گستره شمال درياچه اروميه